2019
Dodeljeni grantovi – februar 2019.
Broj grantova: 7
√
1. Radnička komuna Links
- RSD: 300.000
- Naziv projekta: KundK (Knjiga & kritika)
Elektronski i štampani mediji u Srbiji, u uslovima opšte komercijalizacije, a i kontrole, sveli su svoje kulturne rubrike na minimum. Kritičko čitanje produkcije knjiga kao i književna kritika gotovo da ne postoji u domaćoj štampi. Tekstovi o knjigama pojavljuju se tek sporadično, vrlo često kao marketinški tekstovi ili plaćeni oglasi kojima velike izdavačke kuće žele da nametnu svoje proizvode kupcima, ali ne i čitaocima koji su prepušteni usmenim preporukama. Književni časopisi jos od devedesetih godina skoro da uopšte ne postoje.
Projekat K&K se realizuje na sajtu RK LINKS, a započet je 2017. godine. Cilj je kritičko čitanje produkcije knjiga u onom područiju bivše Jugoslavije koje je još uvek povezano zajedničkim jezikom i kulturom, kao i skeniranje kulturnih, društvenih i političkih narativa koji se nude javnosti u uslovima permanentnih tenzija. Takođe, jedan od važnih ciljeva projekta je uspostavljanje uzajamnog čitanja u regionu i to upravo onih knjiga koje se tiču zajedničke sudbinje ovog dela sveta, a koje u uslovima nacionalno i nacionalistički parcelisanog „tržišta“ uopšte ne komuniciraju međusobno. Cilj je izgradnja jedne alternatvine mreže za evaluaciju književne produkcije ovog regiona, a čine je mlade kritičarke/ri kao i autorke/ri. Krajnji učinak projekta bio bi afirmacija tema koje su od presudne važnosti za javnu debatu u postratumatskom društvu, a koje su kao takve potisnute na marginu.
2. Bibija Romski zenski centar
- RSD: 160.000
- Naziv projekta: ZA OSNAŽENE ROMKINJE
Sve teža materijalna situacija i nestabilna politička scena doveli su do toga da su i inače marginalozovane grupe stanovništva, dodatno marginalizovane (recimo Romkinje izbegla, raseljena lica kao i deportovane iz zapadnoevropskih zemalja). Žene, a posebno romske, jedna su od najugroženijih kategorija stanovništva. BIBIJA je prva romska ženska organizacija u Srbiji koju je osnovala i vodi je Romkinja poslednjih 20 godina. U cilju što efektnijeg angažovanja na romskom ženskom pitanju, od velike važnosti je i kontinuirana institucionalna podrška i podrška za razvoj kapaciteta aktivistkinja. BIBIJA je za 2019. godinu planirala i izradu novog petogodišnjeg strateškog plana. Osnov je rad na terenu, u samim romskim naseljima, kroz direktan kontakt sa korisnicama, što omogućava adekvatnije zastupanje interese Romkinja na lokalnom, nacionalnom i EU nivou.
3. Udruženje Romkinja NADA
- RSD: 243.100
- Naziv projekta: Brak na drugi pogled
Kulture militarizma i nacionalizma omogućavaju državama i nedržavnim akterima da bez kažnjavanja provode svoje mizogine, rasističke, homofobne, klasne i ksenofobične agende sa ciljem održavanja moći i kontrole. Militarizam i nacionalizam imaju duboke korene u patrijarhalnoj i tradicionalnoj romskoj zajednici koja romske žene i devojčice drži u podređenom i izolovanom položaju. Nedostatak sigurnih prostora u takvom okruženju i uskraćivanje ljudskog prava na obrazovanje su pod velikim uticajem nasilja, mizoginih stavova i diskriminacije. Uskraćivanje prava devojčicama na detinjstvo zbog prisilnih ranih brakova, ali i na izbor partnera, predstavlja ozbiljan oblik kršenja ljudskih prava, a ne deo romske tradicije. Iako se problem dečjih, ranih i prinudnih brakova u Srbiji uglavnom prepoznaje kao deo romske tradicije, oni predstavljaju ozbiljno kršenje prava deteta i rodno zasnovanu diskriminaciju. Takvi brakovi su jedan od mogućih uzroka apatridije, ugrožavaju psihofizičko zdravlje devojčica, izlažu ih većem riziku od nasilja u porodici, dovode do povećane stope ranog napuštanja školovanja, što sve zajedno vodi do začaranog kruga siromaštva.
Aktivnosti su usmerene na edukaciju i prevenciju ranih brakova. Rad sa devojčicamaromske nacionalnosti iz viših razreda osnovne škole u Aleksincu odvijaće se kroz grupu za podršku, u formi trening radionica, predavanja i tematskih debata. Donosioci odluka, predstavnici stručnih službi u osnovnim školama, CSR-a, PU, Doma zdravlja i roditelji učenica biće uključeni u javne diskusije i lokalnu kapanju.
4. Neformalna grupa Nena – grupa za mir i prava žena
- RSD: 296.000
- Naziv projekta: Rad, a ne glad – hrana, a ne oružje
Od 1991. ženske grupe organizuju ulični marš povodom Međunarodnog dana žena – 8. mart. Marš je prvih godina bio fokusiran na protest protiv rata, militarizma, nacionalizma, rasizma, a na promociju feminizma, antimilitarizma, internacionalizma. Zato su marševi uvek imali i karakter feminističke internacionalističke solidarnosti. U svim ovim akcijama je promovisanja ideja ženske solidarnosti sa svim ženama sveta, a preko svih granica i podela. Pošto su se ratovi završili, osmomartovskim marševima su se adresirala i radna (socio/ekonomska), reproduktivna i seksualna prava žene. I u ratnom period, ali i sve do sada, identitet žene je sveden na ulogu majke, koja treba da rađa za potrebe države, crkve, nacije. Sa početkom procesa pljačkaške privatizacije i porastom ekonomske krize, koje su uzrokovale bedu u celoj zemlji, sve je evidentnije bilo kršenje radnih prava žena, jer su u postranzicionim zemljama, žene bile te koje su prve ostajale bez posla, gubeći svoja radna mesta. Sa retradicionalizacijom društva, država i dalje ugrožava prava žena, pre svega siromašnih (a to je većina stanovništva u ovoj zemlji). Pored rastućeg socijalnog beznađa, žene su izložene nacionalističkoj/militarističkoj propagandi da rađaju. Sa jedne strane, doslovno se radi o teroru državne propaganda da rađaju, a sa druge strane, ucenjene su, šikanirane, izbačene s posla upravo ako imaju decu ili se spremaju da ih imaju. Zato smo odlučile da ove godine Marš bude posvećen radnim i reproduktivnim pravima žena, budući da su ista već jedno izvesno vreme izložena udarima ne samo države, nego i rastućim klerofašističkim snagama.
5. Neformalna grupa Ženski pokret 2020
- RSD: 300.000
- Naziv projekta: Časopis Ženski pokret – bibliografija
Projekat podrazumeva pisanje i objavljivanje štampane i digitalne bibliografije časopisa Ženski pokret (1920–1938). Štampanje ove publikacije je deo aktivnosti kojima će biti obeležena stogodišnjica od osnivanja ovog časopisa. Ženski pokret je prvi i najdugovečniji feministički časopis na jugoslovenskom prostoru prve polovine XX veka. Objavljivanjem ove bibliografije prikupilo bi se i sistematizovalo zaboravljeno i potisnuto feminističko znanje koje je proizvodio ovaj časopis, čime bi se proizvelo i širilo novo znanje u feminističkoj i u akademskoj zajednici.
Časopis Ženski pokret je izdavalo Društvo za prosvećenje žena i zaštitu njenih prava. Prva vlasnica časopisa bila je Milica Dedijer, a urednica Zorka Kasnar. Narednih godina na uredničkom mestu su bile i Katarina Bogdanović, Vera Jovanović, Alojzija Štebi, Darinka Stojanović i dr. Saradnički krug časopisa je bio širok i heterogen jer je uredništvo okupljalo saradnice i saradnike iz svih delova Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca/Jugoslavije, kao i iz različitih oblasti i disciplina, a tekstovi su štampani na srpskom, hrvatskom i slovenačkom jeziku. Časopis je imao izrazit jugoslovenski karakter koji se simbolički ogledao i u naslovu koji je ispisivan na tri jezika/pisma: čirilično i latinično (Женски покрет/Ženski pokret) i na slovenačkom (Žensko gibanje). Društvo, izdavač časopisa, organizovalo je niz feminističkih aktivnosti na raznim nivoima i poljima društvenog delovanja. Njegove članice su učestvovale u radu internacionalnih feminističkih organizacija, čime je jugoslovenski feminizam bio u čvrstoj i aktivnoj vezi sa evropskim feminističkim pokretima i organizacijama. Glavne aktivnosti Društva su se odnosile na borbu za glasačko pravo žena, poboljšanje zakonskog položaje žene u porodičnom i radnom pravu, kao i na opšte unapređenje položaja žena. Ove i druge aktivnosti pratile su se u glasilu Društva Ženskom pokretu. Časopis je bio na pozicijama radiklanog građanskog feminizma. Zbog jugoslovenskog karaktera časopisa interesovanje za rad Društva i za časopisni materijal postoji na celom postjugoslovenskom i šire balkanskom prostoru.
6. Centar za primenjenu istoriju
- RSD: 294.000
- Naziv projekta: “Potisnuta sećanja” – Program javnih časova o istoriji devedestih godina
“Potisnuta sećanja” je stalni program javnih časova Centra za primenjenu istoriju, o istoriji devedesetih godina. Cilj programa je podsticanje dijaloga u javnom prostoru o društvenim procesima i događajima iz bliske prošlosti koji oblikuju sadašnjicu, kao i promišljanje funkcija sećanja i zaboravljanja u kontekstu vrednosti na kojima se danas gradi društvo u Srbiji. Fokusirajući se na istoriju 90-ih, vođenja uključuju posetu mestima sećanja koja svedoče o zbivanjima u vezi sa raspadom Jugoslavije, oružanim sukobima, a posebno o antiratnom otporu. Program je namenjen svim građankama i građanima Beograda i Srbije.
Javna vođenja će biti posvećena sećanju na ratne sukobe i na istoriju otpora ratu u Beogradu tokom 90-ih, njegove mogućnosti i ograničenja, načine na koje je on korespondirao sa širim društveno-istorijskim kontekstom; ali i razgovoru o tome šta nam govore mesta sećanja na taj otpor koja danas ne postoje u javnom i političkom sećanju Srbije. Smatramo da je za razumevanje današanje političke situacije u Srbiji, ali i u regionu, od presudne važnosti razumevanje našeg odnosa kao društva prema prošlosti i potiskivanja određenih sećanja koja pozivaju na širu društvenu odgovornost. Borba protiv militarizma, nacionalizma i rasizma zahteva na prvom mestu refleksiju i razumevanje pojave tih fenomena i prepoznavanje onih činalaca koji stvaraju podlogu za razvoj militarističkih nastojanja jednog društva. Obzirom da danas u Srbiji vladajuće verovanje o 90im godinama ne uključuje poštovanje “drugih” žrtava, odgovornost Srbije za počinjene zločine i još uvek shvatanje “drugog” kao neprijatelja, važno je otvoriti ova pitanja za javnost, koristeći istorijske činjenice i javne prostore koji svedoče o toj istoriji.
7. Ženski centar Užice
- RSD: 300.000
- Naziv projekta: Sećanjem na anifašistkinje Zlatiborskog okruga do uspostavljanja Fondacije Sonje Drljević pri Ženskom centru Užice
Cilj projekta je oživljavanje i zapisivanje istorije manje i više poznatih žena u istoriji užičkog kraja odnosno Zlatiborskog okruga. Ovim projektom započela bi izgradnja Fondacije Sonja Drljević pri Ženskom centru Užice koja bi se bavila sakupljanjem i produkovanjem znanja od strane bliskih saradnica i saborkinja Sonje Drljević u svim sferama njenog angažmana (grassroots aktivizam, ženske studije, anarhosindikalizam, zadrugarstvo i radna prava žena, ekofeminizami dr.).
Ovaj projekat je nastao kao rezultat višegodišnjih razgovora i promišljanja sa Sonjom, kako mladim ženama i budućim naraštajima da se približi istorija ženskog- feminističkog delovanja na način da bude dostupan i jednostavan za upotrebu. Sonja je smatrala da je neophodno da teorijsko poznavanje feminističkog pokreta bude sastavni deo aktivističkog delovanja i da jedno bez drugog ne može.
